Güncel Sayı

Cilt: 5 Sayı: 9, 31.12.2024

Yıl: 2024

Araştırma Makaleleri

Yayın İçeriği
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi orijinal bilimsel yayınları içerir. Editöryal çalışmalar hariç yayımlanan tüm makaleler çift taraflı kör akran değerlendirmesi sürecine tabidir.

Amaç:
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 2020 yılında yayın hayatına başlayan uluslararası çapta yayın yapan AKADEMİK ve HAKEMLİ bir dergidir. Dergimize gönderilen çalışmaların Sosyal Bilimler temel alanında hazırlanmış; bilimsel yöntemlere dayanan, sorunlara öneriler geliştiren ve alana katkı sunan bir nitelikte olması beklenmektedir. Dergimiz, bilimsel gelişmelere katkı sağlayacak çalışmaların yayınlanmasına ve yaygınlaştırılmasına özen göstermektedir. Bu kapsamda Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, geçmişten günümüze sosyal bilimler temel alanında oluşmuş bilgi birikiminin değerlendirilmesini, bu birikimin geliştirilmesini ve alana katkı sağlayan yeni fikirler üretilmesini amaçlamaktadır.

Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, Sosyal İdari Bilimler adı altındaki Arkeoloji Tarih, Dilbilimi, Edebiyat, Hukuk, Ekonometri, Nicel Karar Yöntemleri, Eğitim Bilimleri, Felsefe, Sosyoloji, Muhasebe, Finans, Gazetecilik, İletişim, Sinema, İktisat, İlahiyat, İşletme, Kamu Yönetimi, Maliye, Sağlık Yönetimi, Sosyal Hizmet, Pazarlama, Reklamcılık, Turizm alanlarında hazırlanan çok yönlü özgün makaleler yayınlamayı amaçlayan, bağımsız, çift kör hakemli, açık erişimli ve çevrimiçi yayın yapan bir dergidir. Makaleler, daha önce yayınlanmamış veya başka bir yerde yayınlanmak üzere gönderilmemiş orijinal verileri açıklamalıdır. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi’nin gönderim kurallarına ve dergi kapsamına uygun görülen yazılar alanında uzman en az iki hakeme bilimsel değerlendirme için gönderilir. Uygunluğunu tartışan Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi Editör Kurulu üyeleri, daha sonra her bir gönderiye ilişkin hakemlerin yorumlarını dikkate alır. Gönderilen tüm yazılar için nihai karar Baş Editör'e aittir. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi’nin Yayın Kurulu, Committee on Publication Ethics (COPE) kriterlerine uymayı taahhüt eder.  

Kapsam:
Dergimizde Sosyal Bilimler temel alanına dair tüm konularda; özgün araştırma makaleler yayınlanır. Bahsi geçen alanla doğrudan veya dolaylı bağlantılı olmak kaydıyla Türkçe ve İngilizce dillerinde çalışmalar değerlendirmeye alınır. Dergimizin amaç ve kapsamı dışında olan çalışmalar yayınlanmamaktadır.
Konu Kategorisi
Temel Alan: Sosyal Bilimler
Bilim Alanı: Arkeoloji ●Tarih ●Dilbilimi ●Edebiyat ●Hukuk ●Ekonometri ●Nicel Karar Yöntemleri ●Eğitim Bilimleri ●Felsefe ●Sosyoloji ●Muhasebe ●Finans ●Gazetecilik ●İletişim ●Sinema ●İktisat ●İlahiyat ●İşletme ●Kamu Yönetimi ●Maliye ●Sağlık Yönetimi ●Sosyal Hizmet ●Pazarlama ●Reklamcılık ●Turizm

Yayın Dili
Tam Metin Yayın Dili:

• Birincil Dil: Türkçe
• İkincil Dil: İngilizce
İngilizce ve Latin Alfabesiyle Yazılan İçerik:
• Makale Başlığı: Türkçe & İngilizce
• Yazar Adı: Türkçe (Latin Alfabesinde)
• Yazar Adresi: Türkçe (Latin Alfabesinde)
• Anahtar Kelimeler: Türkçe & İngilizce
• Kaynakça: Türkçe (Latin Alfabesinde)
Tam Metin: Türkçe (Latin Alfabesinde)

Yayın Periyodu
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, Haziran ve Aralık aylarında olmak üzere yılda iki sayı yayımlanır.

Makale Başvuruları
Gönderilen makaleler derginin amaç ve kapsamına uygun olmalıdır. Orijinal, yayınlanmamış ve başka bir dergide değerlendirme sürecinde olmayan, her bir yazar tarafından içeriği ve gönderimi onaylanmış yazılar değerlendirmeye kabul edilir.

Hedef Kitlesi: Dergimizin hedef kitlesini akademisyenler, araştırmacılar, profesyoneller, öğrenciler ve ilgili meslekî, akademik kurum ve kuruluşlar oluşturur.

Makalelerin Özgünlüğü
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, daha önce başka bir yerde yayımlanan çalışmaları kabul etmez. Ancak bazen yabancı dildeki yayınlanmış makaleler işleme alınabilir.

GENEL BİLGİLER

-Dergiye gönderilecek çalışmaların dergi yazım kurallarına göre oluşturulan aşağıdaki örnek şablon kullanılarak yazılması zorunludur.
-Tam Metin dosyası ile birlikte Kapak Sayfası, Telif Hakkı Devir Formu, Çatışma ve Etik Beyanı ile Benzerlik Raporunun da yüklenmesi gerekmektedir.
-Tam Metin dosyasında, makale sisteme ilk yüklendiğinde yazar bilgilerine kesinlikle yer verilmemelidir. Makale işlem süreçleri bittikten sonra yazar bilgileri eklenecektir. Kapak Sayfasında ise sadece başlık ve yazar bilgileri yer almalıdır.
-Dergimize Türkçe ve İngilizce dilleri dışında makale kabul edilmemektedir.
-Makalenizde etik kurul belgesi gerekli ise söz konusu belgenin yüklenmesi; etik kurul belgesinin gerekmediği durumlarda ise Çatışma ve Etik Beyanı belgesinin hazırlanması gerekmektedir. Etik Kurul Belgesinin gerekli olduğu durumlar Etik İlkeler ve Yayın Politikası sayfasında açıklanmıştır.

-Yazarlar çalışmalarını, MAKALE ŞABLONU üzerine yapıştırdıktan sonra, sisteme bu dosyayı yüklemelidirler.
-Yazım kurallarımıza göre hazırlanmamış, eksik belge ile gönderilmiş veya APA 7 kaynak gösterimine uygun olmayan makaleler değerlendirmeye alınmadan, ön kontrol aşamasında yazara iade edilir.


YAZIM KURALLARI

Yazılarda, bilimsel metin yazımının evrensel kuralları gereğince, Başlık, Yazar Bilgisi, Özet, Anahtar Kelimeler, Bölüm Başlıkları, Alıntı, Sonuç ve Kaynakça gibi genel unsurların eksiksiz olarak yer alması gerekir. Bunlar, aşağıdaki biçimde düzenlenir.
Sayfa Yapısı ve Yazı Biçimi
Makaleler, Microsoft Office Word programında kâğıt boyutu A4 ebadında ve içerisi “Cambria” yazı sitilinde “11 punto” ve “1.15” satır aralıklı olarak yazılmalıdır. Kenar boşlukları üst, alt, sol kenar ve sağ kenar 2.5 cm olmalıdır.
Makale Başlığı
Başlık, metnin en üstünde, ortalanmış, tüm harfleri büyük, 14 punto, cambria yazı tipiyle, bold olmayacak, önce 6 nk sonra 6 nk ve tek satır aralığı ile yazılmalıdır.
İngilizce başlık, Tümü büyük harf, cambria yazı tipiyle, 14 punto, ortalanmış, kalın yazılmayacak, önce ve sonra 6 nk, tek satır aralığı ile yazılmalıdır.
Yazar Bilgileri
Yazar bilgilerine sadece, KAPAK SAYFASI’nda yer verilmelidir. Tam Metin dosyasında yazar bilgileri yer almamalıdır. KAPAK SAYFASI’nda belirtildiği gibi ve eksiksiz olarak yazılmalıdır.
ÖZET
Özet, 10 punto, önce 6 nk sonra 6 nk, büyük harf ile yazılmış (ÖZET) başlığı altında, içeriği en uygun biçimde ifade eden, en az 100, en fazla 250 kelimeden oluşan Türkçe yazılmış olmalıdır.
İngilizce Özet, Türkçe Özet’in ve Anahtar Kelimelerin altında, ortalanmış, koyu, 10 punto, önce 6 nk sonra 6 nk, büyük harf ile yazılmış (ABSTRACT) başlığı altında, içeriği en uygun biçimde ifade eden, en az 100 en fazla 250 kelimeden oluşan İngilizce yazılmış olmalıdır
Anahtar Kelimeler
Özet’in altında, 10 punto ile koyu yazılmış (Anahtar Kelimeler:) başlığının sağında, yine 10 punto ile yazılmış, en az 3 en fazla 5 adet Anahtar Kelime verilmelidir. Sonunda nokta olmalıdır.
İngilizce Anahtar Kelimeler, İngilizce Özet’ten sonra, 10 punto ile koyu yazılmış (Keywords:) başlığının sağında, yine 10 punto ile yazılmış, en az 3 en fazla 5 adet olarak verilmelidir.
Ana Metin
Ana metin, Cambria yazı tipi ile 11 punto, önce 6 nk, sonra 6 nk ve 1.15 satır aralıklı olarak yazılmalıdır. Hiçbir başlığın öncesinde veya sonrasında herhangi bir boşluk bırakılmamalıdır. Çalışma, 10.000 kelime veya toplam 30 sayfayı geçmemelidir.

Makalede kullanılan kaynaklar APA 7 kaynak gösterme kurallarına uygun olarak düzenlenmeli, değinilen her belge kaynaklar kısmında yer almalı, ayrıca çalışmanın sonuna kaynak gösterimine uygun olarak kaynakça eklenmelidir.

Başlıklandırma
Ana başlıklar, Cambria yazı tipi ile 11 punto olarak 1., 2., 3., … şeklinde numaralandırılmalı; alt başlıklar ise 1.1., 1.2., 1.3., …şeklinde yazılmalıdır. Ana başlıklar bütün harfler büyük ve alt başlıklar, her sözcüğün ilk harfleri büyük diğer harfler küçük olarak yazılması gerekir. KAYNAKÇA başlığı numaralandırılmaz.
Tablo, Şekil ve Grafikler
Tablo başlığı; 11 punto, tablonun üstünde, ortalanmış olarak yazılmalı. Tablo numaraları sıralı bir şekilde (Tablo 1. ) olacaktır. Öncesinde veya sonrasında boşluk bırakılmayacaktır. Tablo 1. ifadesi koyu ancak Tablo başlığı normal yazılacak. Tablo içeriği duruma göre, 11, 10, 9 veya 8 punto yazılabilir. Tablo her iki yana uzatılmış ve ortalanmış olmalıdır. Tabloda dikey çizgi kullanılmamalıdır.
Kaynak gösterimi tablonun hemen altında yer almalıdır. 9 Punto ve ortalanmış olmalıdır. Kaynak: ifadesi koyu ancak kaynak metni normal yazılmalıdır.
Şekil ve Grafik başlığı; 11 punto, üstte, ortalanmış olarak yazılacaktır. Şekil numaraları sıralı bir şekilde (Şekil 1.) veya (Grafik 1.) olacaktır. Öncesinde veya sonrasında boşluk bırakılmayacaktır. Şekil 1. veya Grafik 1. ifadesi koyu ancak Tablo başlığı normal yazılacak. Tablo, şekil veya grafiklere ait kaynaklar, alt tarafta, ortalı, 9 punto ile verilmelidir.
Resimler
Resim, fotoğraf ve diğer görseller, renkli, yüksek çözünürlüklü veya taranmış olarak, yazıda verildiği bölümün veya paragrafın hemen altında verilir.
Görseller de, Tablolar ve Şekiller gibi (Resim/ Görsel/ Fotoğraf 1.) biçiminde numaralandırılarak başlıklandırılır. Resimlerin alındığı kaynaklar da, tablolar ve şekiller gibi, resimlerin altında gösterilir.

GÖNDERİ KONTROL LİSTESİ

Başvuru sürecinde aşağıdaki kontrol listesine uymayan başvurular yazarlara geri gönderilecektir.
1) Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi’ne makale gönderimi için şu belgeler hazırlanmalı ve sisteme yüklenmelidir.
-MAKALE TAM METİN DOSYASI (Makale Şablonuna göre hazırlanmış olmalı)
-KAPAK SAYFASI (Word formatında yüklenmeli)
-TELİF HAKKI DEVİR FORMU (Yazarlarca imzalanmış ve pdf formatında yüklenmeli)
-ÇATIŞMA VE ETİK BEYAN FORMU (Yazarlarca imzalanmış ve pdf formatında yüklenmeli)
-BENZERLİK RAPORU (Dosya yükleme aşamasında Ek Dosya olarak yüklenmeli)
2) Makaleler Türkçe ya da İngilizce olarak yazılabilir. Makalede her biri 250 kelimeyi aşmayacak şekilde Türkçe ve İngilizce yazılmış ÖZET ve ABSTRACT olmalıdır. 3 ila 5 arasında Anahtar Kelimeler ve Keywords verilmelidir. Makale sisteme yüklenirken İngilizce başlık, özet ve anahtar kelimelerin de sisteme girilmesi gerekir.
3) Makale uzunluğu, 10.000 kelime veya toplam 30 sayfayı geçmemelidir.
4) Gönderilen makale APA 7 biçimine uygun olarak hazırlanmalıdır, İlahiyat Fakültelerinden gelen makalelerde dipnot sistemi kabul edilmektedir.
5) Araştırma makalelerinde problem giriş bölümü içinde açıkça belirtilmelidir. Giriş bölümünü sırasıyla yöntem, bulgular ve sonuç bölümleri izleyebilir.
6) Başvurular Microsoft Word dosyası (.doc veya .docx) formatında olmalıdır.
7) Metin içi atıflar, eğer makale/kitabın içindeki bir cümle/paragrafa atıf yapılıyor ise (Yılmaz, 2023, s. 123) şeklinde sayfa numarası ile verilmeli, bir makalenin/kitabın tamamına atıf yapılıyor ise (Yılmaz, 2023) şeklinde sayfa numarası olmaksızın verilebilir.
8) Sistemimize makale dosyası yüklenirken, makale hakemlere yollanacağı için Makale Tam Metni üzerinde yazar/yazarların kurum adı, ORCID numarası, ad soyadı vb. hiçbir tanımlayıcı bilgi yazılı olmamalıdır.
9) İntihal raporu ek dosya olarak yüklenmelidir. İntihal raporlarında benzerlik oranı %20'yi aşmamalıdır. %20'yi aşan makaleler reddedilir.
10) Yazarlar, "TELİF HAKKI DEVİR FORMUNU" doldurmalıdır.
11) Etik kurul raporu gereken makalelerde, etik kurul raporu sisteme yüklenmeli, raporun tarih ve sayısına ÇATIŞMA VE ETİK BEYAN FORMU’nda yer verilmelidir.
12) Tablo, Şekil ve Grafikler yazım kurallarında belirtildiği gibi hazırlanmış olmalıdır.
13) İlahiyat Fakültesi’nden gelen makaleler hariç dipnot, kaynak ve künye bilgisi paylaşmak amacıyla değil; ilave bilgiler, açıklamalar ve başkalarına ait görsel ve veri toplama aracı kullanıldığı durumlarda gerekli izinlerin alındığını belirtmek amacıyla kullanılmalıdır.

KAYNAKÇA GÖSTERME İLE İLGİLİ İLKELER

Makalelerin APA 7. sürüm temel kaynak gösterme kuralları dikkate alınarak düzenlenmiş olması gerekmektedir.
Makalede yararlanılan kaynaklar, metin içindeki diğer başlıklar gibi sola yaslı, koyu “KAYNAKÇA” başlığı altında verilir. Bu başlık metin bitiminden sonra bir boşluk bırakıldıktan sonra aynı sayfada verilir.
Paragraflar/kaynakçalar arası boşluk, Önce (0 nk) Sonra (6 nk), 11 punto ve tek satır aralığı, her iki yana yaslı olarak yazılmalıdır.
Metin içi göndermede yazar adı ve tarih bilgisi ile kaynakçadaki yazar adı ve tarih bilgisi birebir aynı olmalıdır.
Kaynakçada numaralandırma veya madde işaretleri kullanılmaz. Yazar sayısının yirmi ve daha az olduğu durumlarda tüm yazar adlarına künyede yer verilir.
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisine makale yüklenmeden önce, çalışmalar APA 7 kurallarına göre düzenlenmelidir. APA 7 sistemine göre düzenlenmemiş çalışmalar, değerlendirmeye alınmadan önce bu sorunun giderilmesi için yazara geri gönderilmektedir.
APA 7 formatına ilişkin detaylı bilgilere: https://apastyle.apa.org/style-grammar-guidelines/references/examples sitesinden erişim sağlanabilir.

MAKALE
Not: APA 7’de Doi yazımında “Doi: …” şeklindeki yazım kaldırılarak “http” ile başlayan tüm adres yazılması kuralı getirilmiştir. Makalenin Doi numarası varsa eklenmelidir. Makalelerde makale ismi küçük harflerle düz bir font ile dergi ismi ise italik ve büyük harfle başlayacak şekilde yazılmalıdır. Dergi cilt sayısı italik, sayı no. ise parantez içinde ve düz olmalıdır.
Bir parantez içinde birden fazla yazara atıf verilmesi durumunda çalışmalar “ ; ” (noktalı virgül) ile ayrılmalıdır: (Creswell, 2014; Yıldırım & Şimşek, 2013; Narin vd. 2019)
Tek Yazar
Kaynakçada: Koç, A. (2023). Hukuk devletlerinde sınırlanamayacak olan çekirdek hak: Masumiyet karinesi. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 1-25. https://doi.org/10.54821/uiecd.1122493
Metin İçerisinde: (Koç, 2023) veya (Koç, 2023, s. 21)
İki Yazar
Kaynakçada: Sizer, L., & Yılmaz, Y. (2022). Analysis of the relationship between bitcoin electricity consumption and the global economic and political uncertainty ındex (GEPU). International Journal of Business and Economic Studies, 4(1), 45-52. https://doi.org/10.54821/uiecd.1122493
Metin İçerisinde: (Sizer & Yılmaz, 2022) veya (Sizer & Yılmaz, 2022, s. 48)
Üç-Beş Yazar
Kaynakçada: Polat, M., Kanmaz, D., & Vergi, H. (2019). Vadeli ve spot piyasalar arasında nedensellik ilişkisi: Borsa İstanbul Örneği. Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 4(1), 84-96. https://doi.org/10.54821/uiecd.1122493
Metin İçerisinde: (Polat, Kanmaz & Vergi, 2019) veya (Polat, Kanmaz & Vergi, 2019, s. 91)
Altı ve üzeri yazarlı çalışma
Kaynakçada: Robinson, C., Dilkina, B., Hubbs, J., Zhang, W., Guhathakurta, S., Brown, M. A., & Pendyala, R. M. (2017). Machine learning approaches for estimating commercial building energy consumption. Applied Energy, 20(8), 889-904. https://doi.org/10.54821/uiecd.1122493
Metin İçerisinde: (Robinson vd., 2017) veya (Robinson vd., 2017, s. 894)

KİTAP VE KİTAP BÖLÜMÜ
Kitap ismi italik ve küçük harflerle verilmelidir. Kitap isminin başında ve sonunda nokta olmalı ardından yayınevi düz ve büyük harfle başlayacak şekilde verilmelidir.
Tek yazarlı
Gürbüz, A. (2020). Zen ve tasavvuf ışığında kendini bilmenin yolu. 5. Baskı, İnsan Yayınları. https://doi.org/10.54821/uiecd.1122493
İki yazarlı
Özsoylu, A. F. & Ergen, Z. (2014). Türkiye’de kamu sektörü analizi. Adana: Karahan Yayınları. https://doi.org/10.54821/uiecd.1122493
3-5 yazarlı
Özulucan, A., Özdemir, F.S., & Arslan, S. (2007). Çözümlü Açıklamalı Dönem İçi ve Dönem Sonu Muhasebe Uygulamaları. Siyasal Yayınevi.
Altı ve üstü yazarlı çalışma
Gloster, J., Jones, A., Redington, A., Burgin, L., Sorensen, J. H., Turner, R., . . . Paton, D. (2010). A handbook of critical approaches to education. New York, NY: Oxford University Press.
Tek Editörlü
Özbek, M. (Ed.) (2005). Kamusal alan. İstanbul: Hil Yayınları.
2 veya daha fazla editörlü
Alberro, A., & Stimson, B. (Eds.). (2000). Conceptual art: a critical anthology. MIT press.
Çeviri Kitap
Krugman, P. (2010). Bunalım ekonomisinin geri dönüşü ve küresel kriz. (Çev. N. Domaniç). İstanbul: Literatür Yayınları. (Orijinal yayın tarihi, 2008)
Kitap Bölümü
Kayıhan, B. (2019). Toplumsal hareketlerin Twitter’a yansımaları ve hashtag aktivizm ile ilgili çalışmalar. İçinde H. Hülür & C. Yaşın (Editörler), Bilgi doğruluk ve Twitter. (ss. 140-157). Ütopya Yayınevi.
İNTERNET KAYNAKLARI
World Health Organization. (2018, May 24). The top 10 causes of death. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/the-top-10-causes-of-death.
BİLDİRİLERİ
Turancı, E. (2020, 21-23 October). Public Relations and advertising students’ attitude of Moodle: Open-source learning platform. [Conference presentation abstract]. 7th International Communication Days Communications Education In The Digital Age Symposium, Istanbul, Turkey.
Kayıhan, B. (2020, 4-6 Kasım). Fail ile Yapı Arasında İlişkisel Haber Okuma Süreci. [Konferans sunumu özeti]. IV. İlişkisel Sosyal Bilimler Kongresi, Ankara, Türkiye.
TEZLER
Çiçek, T. (2020). Dijital gazetelerde hayvanların ideolojik temsili [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi.


Yayın Etiği İlkeleri
Yayın Etiği, daha yüksek editoryal işleme standartları oluşturmak için yazarlar, hakemler ve yayıncılar adına dürüstlük konusunda ısrar eden bir öz-düzenleme mekanizması olarak tanımlanabilir. Yayın için etik standartlar, yüksek kaliteli bilimsel yayınları, halkın bilimsel bulgulara güvenini ve insanların fikirlerine itibar edilmesini sağlamak için mevcuttur.
Dürüst araştırmacılar, intihal yapmaz.
Kaynakları hatalı belirtmez.
Çürütemeyecekleri itirazları gizlemezler.
Karşıt görüşleri çarpıtmazlar.
Verileri yok etmez veya gizlemezler.

Hakemli çalışmalar, bilimsel yöntemi destekleyen ve hayata geçiren çalışmalardır. Bu noktada yayın sürecine dâhil olan tüm tarafların (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere uyması büyük önem taşımaktadır. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, araştırma ve yayın etiği konusunda ulusal ve uluslararası standartlara bağlıdır. Basın Kanunu, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’ne uymaktadır. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, Committee on Publication Ethics (COPE), Directory of Open Access Journals (DOAJ) ve Open Access Scholarly Publishers Association (OASPA) tarafından yayınlanan Uluslararası Etik Yayıncılık İlkeleri’ni benimsemiştir.

• Basın Kanunu (Ulusal Mevzuat)

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (Ulusal Mevzuat)

 Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi (Ulusal Mevzuat)

• Akademik Yayıncılıkta Şeffaflık ve En İyi Uygulama İlkeleri  (Uluslararası Kriterler)

Tekrar Yayın
Tekrar yayın, aynı makalenin veya büyük ölçüde benzer makalelerin birden fazla dergide yayınlanmasıdır. Editör bu tür makaleyi incelemeden geri gönderir. Bundan sonra editör, tekrar yayına teşebbüs eden yazara belli bir süre ambargo uygulayabilir, yazarın daha önce yayın yaptığı dergide (belki de önceki makaleyi yayınlayan derginin editörü ile eşzamanlı duyuru olarak) kamuoyuna bu durumu açıklayabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte uygulayabilir.

Aynı Çalışmanın Birden Fazla Dergiye Eşzamanlı Olarak Gönderilmesi
Yazarlar aynı makaleyi aynı anda birden fazla dergiye gönderemezler. Editör, olası eşzamanlı gönderimi öğrenirse, makaleyi alan diğer editör(ler)e danışma hakkını saklı tutar. Ayrıca editör, makaleyi incelemeden iade edebilir veya incelemeleri dikkate almadan reddedebilir veya bu kararı ilgili diğer editör(ler)le tartışarak alabilir ve yazarlardan belli bir süre makale başvurusu kabul etmemeye karar verebilir. Ayrıca yazarların işverenlerine yazabilir veya bu tedbirlerin hepsini birlikte hayata geçirebilir.

İntihali Engelleme Amaçlı Kontrol
Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmaktır.
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi’ne gönderilen tüm makaleleri intihal engellemek için taramaktadır. İncelenmeye sunulan çalışmalarda intihal olup olmadığını Turnitin & İthenticate, yazılımı kullanılarak kontrol edilir. Benzerlik oranın %20’den az olması beklenir. Benzerlik oranında asıl ölçü, yazarın atıf yapma ve alıntılama kuralların uymasıdır. Benzerlik oranı %1 göründüğü hâlde atıf ve alıntı usulünce yapılmamışsa yine intihal söz konusu olabilir. Bu açıdan atıf ve alıntı kuralları yazar tarafından bilinmeli ve dikkatlice uygulanmalıdır.
İntihal, duplikasyon, sahte yazarlık/inkâr edilen yazarlık, araştırma/veri fabrikasyonu, makale dilimleme, dilimleyerek yayın, telif hakları ihlali ve çıkar çatışmasının gizlenmesi, etik dışı davranışlar olarak kabul edilir. Kabul edilen etik standartlara uygun olmayan tüm makaleler yayından çıkarılır. Buna yayından sonra tespit edilen olası kuraldışı, uygunsuzluklar içeren makaleler de dâhildir.

Sahtecilik
Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermektir.
Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmektir.

Katılımcıların Kişisel Verilerinin Korunması
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi yasal olarak kamuya açık olmayan insan katılımcılarla ilgili kişisel veya hassas verileri veya materyalleri içeren tüm araştırmaların resmi etik incelemeye tabi olmasını şart koşar.

Araştırma Suistimali İddialarının Ele Alınması
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi COPE'un Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Setine uyar. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi editörleri; intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı, veri uydurması ve diğer araştırma suiistimalinin meydana geldiği makalelerin yayınlanmasını önlemek için tedbir alacaktır. Hiçbir durumda Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi editörleri bu tür bir suistimalin gerçekleşmesine bilerek izin vermeyecektir. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi editörleri, dergilerinde yayınlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suistimali iddiasından haberdar olmaları durumunda, iddialarla ilgili olarak COPE’un yönergelerini izleyeceklerdir.

Etik İhlal Bildirimleri
Okurlar, Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi’nde yayınlanan bir makalede önemli bir hata ya da yanlışlık fark ettiklerinde ya da editoryal içerik ile ilgili (intihal, yinelenen makaleler vb.) herhangi bir şikâyetleri olduğunda cihansumulakademi@gmail.com adresine e-posta göndererek bildirimde bulunabilir. Gelişmemiz için fırsat sağlayacağından başvuruları memnuniyetle karşılarız, hızlı ve yapıcı bir şekilde geri dönüş yaparız.

Düzeltme, Geri Çekme, Endişe İfadesi
Editörler, yayınlanan makalede, bulguları, yorumları ve sonuçları etkilemeyen küçük hatalar tespit edilirse düzeltme yayınlamayı düşünebilirler. Editörler, bulguları ve sonuçları geçersiz kılan büyük hatalar / ihlaller söz konusu olduğunda, makaleyi geri çekmeyi düşünmelidir. Yazarlar tarafından araştırma veya yayını kötüye kullanmaya yönelik olasılık söz konusu ise; bulguların güvenilir olmadığına ve yazarların kurumlarının olayı soruşturmadığına dair kanıtlar var veya olası soruşturma haksız veya sonuçsuz görünüyor ise, editörler endişe ifadesi yayınlamayı düşünmelidir. Düzeltme, geri çekme veya endişe ifadesi ile ilgili olarak COPE yönergeleri dikkate alınır.

Anket ve Mülakata Dayanan Çalışmaların Yayını
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, bilimsel süreli yayıncılıkta etik güvence oluşturmak amacıyla, Yayın Etiği Komitesi’nin (COPE) “Dergi Editörleri için Davranış Kuralları ve En İyi Uygulama Rehber İlkeleri” ve “Dergi Yayıncıları için Davranış Kuralları” ilkelerini benimsemektedir. Bu kapsamda dergiye gönderilen çalışmalarda aşağıdaki hususlara uyulmalıdır:
1) Etik kurul izni gerektiren, tüm bilim dallarında yapılan araştırmalar için (etik kurul onayı alınmış olmalı, bu onay makalede belirtilmeli ve belgelendirilmelidir.
2) Etik kurul izni gerektiren araştırmalarda, izinle ilgili bilgilere (kurul adı, tarih ve sayı no) yöntem bölümünde, ayrıca makalenin ilk/son sayfalarından birinde; olgu sunumlarında, bilgilendirilmiş gönüllü olur/onam formunun imzalatıldığına dair bilgiye makalede yer verilmelidir.

Özel Sayı Yayımlama Politikası
Dergimizde Yayın Kurulu'nun talebi üzerine yılda bir kez özel sayı yayımlanabilir. Özel sayıda yer alması için gönderilen makaleler önce Editöryal ön incelemeye tabi tutulur. Sonra derginin yazım kurallarına uygunluk açısından incelenir ve intihali önlemek için benzerlik tarama yapılır. Bu aşamalardan sonra çift taraflı körleme modelinin kullanıldığı akran değerlendirmesi sürecine alınır.

Editöryal Gizlilik Yükümlülüğü
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi editörleri, gönderilen tüm yazıları gizli belgeler olarak ele alır; bu, yazarların izni olmadan bir yazı hakkındaki bilgileri kimseye ifşa etmeyecekleri anlamına gelir. Makale inceleme sürecinde şu kişiler makalelere erişebilir: Editörler, Hakemler, Yayın Kurulu Üyeleri. Bir yazıyla ilgili ayrıntıların yazarların izni olmadan üçüncü bir şahsa iletilebileceği tek durum, editörün ciddi araştırma suiistimalinden şüphelenmesidir.

Bilimsel Suistimal İddiaları-Şüpheleri
Bilimsel suiistimalin farklı tanımları vardır. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi editörleri olarak büyük yayın etiği kurumları tarafından oluşturulan rehberliği takip ederken bu sorunları vaka bazında ele alıyoruz. Editör, etik ihlalden şüphelenirse veya bir ihlal iddiası olursa harekete geçmekle yükümlüdürler. Bu görev hem yayınlanmış hem de yayınlanmamış makaleleri kapsar. Editör, olası suiistimallerle ilgili endişeleri dile getiren makaleleri basitçe reddetmemelidir. Etik olarak iddia edilen davaları takip etmekle yükümlüdür. Editör, uygun olduğunda COPE akış şemalarını izlemelidir. Editörler, öncelikle görevi kötüye kullandığından şüphelenilen kişilerden bir yanıt istemelidir. Yanıttan memnun kalmazlarsa, ilgili işverenlerden veya kurumdan araştırma yapmasını istemelidir. Editör, iddia edilen suiistimalle ilgili uygun bir soruşturmanın yürütülmesini sağlamak için tüm makul çabayı göstermelidir; bu olmazsa, editör soruna bir çözüm bulmak için ısrar etmek için tüm makul girişimleri yapmalıdır. Bu zahmetli ama önemli bir görevdir.
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi COPE'un Başarılı Bir Yazı İşleri için Etik Araç Setine uyar. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi editörleri; intihal, alıntı manipülasyonu, veri tahrifatı, veri uydurması ve diğer araştırma suiistimalinin meydana geldiği makalelerin yayınlanmasını önlemek için tedbir alacaktır. Hiçbir durumda Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi editörleri bu tür bir suiistimalin gerçekleşmesine bilerek izin vermeyecektir. Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi editörleri, dergilerinde yayınlanan bir makaleyle ilgili herhangi bir araştırma suiistimali iddiasından haberdar olmaları durumunda, iddialarla ilgili olarak COPE’un yönergelerini izleyeceklerdir.
Hakemler, araştırma veya yayının suiistimalinden şüphelendiklerinde durumu Editöre iletmelidir. Editör, COPE tavsiyelerine uyarak gerekli işlemleri yürütmekle görevlidir.
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi aşağıdaki veya benzeri konularda suiistimal iddialarıyla karşılaştığında COPE akış şemalarına uygulamayı taahhüt eder.
• Tekrar yayından şüphelenildiğinde yapılacaklar
• İntihalden şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Uydurma verilerden şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Yazarlık değişikliği taleplerinde yapılacaklar
• Açıklanmamış çıkar çatışması durumundan şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Haksız veya hediye yazarlıktan şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Bir yazıda etik probleminden şüphelenildiğinde yapılacaklar
• Etik ihlal şüphesi e-posta vb. ile doğrudan haber verildiğinde yapılacaklar
• Sosyal medya aracılığıyla etik ihlal şüphesi duyurulduğunda yapılacaklar

Şikayet Prosedürü
Bu prosedür, Editörlerin veya yazı kadromuzun sorumluluğunda olan içerik, prosedürler veya politikalarla ilgili şikayetler için geçerlidir. Şikâyetler, iyileştirme için bir fırsat ve teşvik sağlayabilir ve hızlı, nazik ve yapıcı bir şekilde yanıt vermeyi amaçlıyoruz.
Şikâyet, Editörlerin veya yazı işleri ekibimizin sorumluluğunda olan içerik, prosedürler veya politikalarla ilgili olmalıdır. Şikâyetler doğrudan cihansumulakademi@gmail.com adresine e-posta ile gönderilmelidir ve gizli olarak ele alınacaktır. Editör, şikâyetlere anında yanıt verir. Editör, şikâyetlerle ilgili COPE akış şemasında belirtilen prosedürü takip eder.
Şikâyetler, editör ekibinin ilgili üyesi tarafından incelenir ve çözülemezse şu süreçler izlenir:
• Bu ilk yanıtın yetersiz olduğu düşünülürse, şikâyetçi, şikâyetinin derginin daha kıdemli bir üyesine iletilmesini talep edebilir.
• Şikâyetçi hoşnut kalmazsa, şikâyetler baş editöre iletilebilir.
• Mümkünse iki hafta içinde tam bir yanıt verilecektir.
COPE, bilimsel dergilerin editörleri için bir uygulama kodu yayınlar. Bu editörler, dergiler ve yayıncılarla olan anlaşmazlıkların çözümünü kolaylaştıracaktır ancak yalnızca derginin kendi şikâyet prosedürleri tükendikten sonra buraya başvuru yapılabilir.

İtiraz Süreci
Editörler ve hakemler tarafından yapılan değerlendirmelere dair ciddi itirazları memnuniyetle karşılıyoruz. Bilimsel içeriğini yanlış anladığımız için makalenizi reddettiğimizi düşünüyorsanız, lütfen cihansumulakademi@gmail.com adresinden editör ekibimize bir itiraz mesajı gönderin. Bu aşamada makalenizin gözden geçirilmiş bir versiyonunu göndermeye çalışmayın. İtiraz mektubunuzu okuduktan sonra itirazınızın haklı olduğunu anlarsak, sizi makalenizin gözden geçirilmiş bir versiyonunu göndermeye davet edebiliriz. Böylece çalışmanız dış hakem sürecine tekrar gönderilir. Lütfen itiraz mektubuna mümkün olduğunca fazla ayrıntı ekleyin. Son olarak, her makale için yalnızca bir itirazı dikkate alabiliriz, bu yüzden lütfen itirazınızı net bir şekilde ortaya koymak için ayrıntılı şekilde mektubu yazmaya zaman ve çaba harcayın - bir şansınız var, bu yüzden onu iyi kullanın. Reddedilen makaleler üzerinde uzun süreli müzakerenin genellikle hem yazarlar hem de editörler için tatmin edici olmadığını gördük, bu nedenle aynı çalışma için birden fazla itirazı işleme almıyoruz.

Çıkar Çatışmaları
Çıkar çatışması, birincil bir çıkarla ilgili mesleki yargı, ikincil bir çıkardan (mali kazanç veya kişisel rekabet gibi) etkilenebildiğinde ortaya çıkar. Bir makaleyi nasıl ele alacağımıza dair en iyi kararı verebilmek için yazarların rekabet halindeki çıkarlarını bilmemiz gerektiğine ve makaleyi yayınlarsak okuyucuların da bunları bilmesi gerektiğine inanıyoruz.
Kişinin yaptığı işte çelişkiye düşmesine yol açacak, objektifliğini önemli oranda bozabilecek veya herhangi bir kişi ya da kuruluş̧ lehine adil olmayan avantaj sağlayabilecek herhangi finansal ya da diğer tur çıkarlardır. Araştırmanın yürütülmesi ve makalenin hazırlanması sürecinde alınan tüm mali destek kaynakları ve sponsorların çalışmadaki rolü açıklanmalıdır. Finansman kaynağı yoksa bu da belirtilmelidir. Açıklanması gereken olası çıkar çatışması örnekleri arasında danışmanlıklar, maaş alımı, hibeler yer alır. Potansiyel çıkar çatışmaları mümkün olan en erken aşamada açıklanmalıdır.
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi’nin tarafsız incelemeyi sağlamak için editörlerden, çalışanlardan veya yayın kurulu üyelerinden gelen gönderileri ele almak için belirlenmiş bir süreci vardır. Bu tür gönderiler öncelikle başka dergilere yönlendirilir. Bunun mümkün olmaması halinde gönderinin sahibinin dergideki görevi askıya alınır. Bu gönderiler çift taraflı körleme sürecinde incelenir.
Editör, kendisinin veya aile üyeleri tarafından yazılmış makalelerle ilgili kararlarda yer almamalıdır. Ayrıca, böyle bir çalışma, derginin tüm olağan prosedürlerine tabi olmalıdır. Editör, yazarlar ve hakemler tarafından olası çıkar çatışmalarının ifşa edilmesiyle ilgili COPE yönergelerini uygulamalıdır.

Araştırma Etiği İlkeleri
Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi araştırma etiğinde en yüksek standartları gözetir ve aşağıda tanımlanan uluslararası araştırma etiği ilkelerini benimser. Makalelerin etik kurallara uygunluğu yazarların sorumluluğundadır.
• Araştırmanın tasarlanması, tasarımın gözden geçirilmesi ve araştırmanın yürütülmesinde, bütünlük, kalite ve şeffaflık ilkeleri sağlanmalıdır.
• Araştırma ekibi ve katılımcılar, araştırmanın amacı, yöntemleri ve öngörülen olası kullanımları; araştırmaya katılımın gerektirdikleri ve varsa riskleri hakkında tam olarak bilgilendirilmelidir.
• Araştırma katılımcılarının sağladığı bilgilerin gizliliği ve yanıt verenlerin gizliliği sağlanmalıdır. Araştırma katılımcıların özerkliğini ve saygınlığını koruyacak şekilde tasarlanmalıdır.
• Araştırma katılımcıları gönüllü olarak araştırmada yer almalı, herhangi bir zorlama altında olmamalıdırlar.
• Katılımcıların zarar görmesinden kaçınılmalıdır. Araştırma, katılımcıları riske sokmayacak şekilde planlanmalıdır.
• Araştırma bağımsızlığıyla ilgili açık ve net olunmalı; çıkar çatışması varsa belirtilmelidir.
• İnsan denekler ile yapılan deneysel çalışmalarda, araştırmaya katılmaya karar veren katılımcıların yazılı bilgilendirilmiş onayı alınmalıdır. Çocukların ve vesayet altındakilerin veya tasdiklenmiş akıl hastalığı bulunanların yasal vasisinin onayı alınmalıdır.
• Çalışma herhangi bir kurum ya da kuruluşta gerçekleştirilecekse bu kurum ya da kuruluştan çalışma yapılacağına dair onay alınmalıdır.
• İnsan öğesi bulunan çalışmalarda, “yöntem” bölümünde katılımcılardan “bilgilendirilmiş onam” alındığının ve çalışmanın yapıldığı kurumdan etik kurul onayı alındığı belirtilmesi gerekir.



Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisine gönderilen çalışmalar için katkı payı yatırılmalıdır. Katkı payı; dizgi işlemleri, dijital basıma hazırlık, uluslararası indekslerde taranma gibi masraflar için talep edilmektedir. Bu ücret, Üniversiteler Arası Kurul (ÜAK) Doçentlik Kriterlerine uygun olarak "Makale başvurusu sırasında Kabul/Red şartına bağlı olmaksızın" talep edilmektedir.

Söz konusu ücret, ön değerlendirme sonrasında hakem değerlendirmesine gönderilmeden önce tahsil edilecektir. Katkı payı yatırılmayan çalışmaların hakem süreci başlatılmaz. Geri çekilen veya Reddedilen çalışmalar için ücret iadesi yapılmamaktadır.

Cihanşümul Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY-NC) ile lisanslanmıştır.